कबिता- अन्याैल मान्छे

कबिता- अन्याैल मान्छे
-साैगात गजमेर विश्वकर्मा

तिमी भन्छाै नि-
हातका रेखाहरुबाट भाग्य हेरिन्छ
तिमी साेच्छाै नि-
मान्छेकाे निधारबाट किस्मत देखिन्छ
तर,
तिमीले किन याे नभनेकाे ?
हात नभएका पनि महान छन भनेर
तिमीले किन याे नसाेँचेकाे ?
अनुहार बिग्रिएकाहरु नै बिद्वान छन भनेर
तिमीले त बस,
एकाध निर्णयमै समय बितायाै
एक्लाैटी भावनाकै कदर गर्याै
तिम्रा लागि त
यस्ताे पनि लाग्छ कहिलेकाहि
बाँडेर खाने मननै छैन
मिलेर जिउने मुटूनै छैन
र त ,
तिमी सबैकाे हुनै सकेनाै !

तिमी,
अरुकाे लागि त जिएकै हाेईनाै
त्याे भन्दा पनि ठूलाे
तिमी - तिमी बाहेक अरु काेही हैनाै !

तिमीमा,
पानीलाई पत्थर बनाउने क्षमता छ
फूललाई जीवन बनाउने क्षमता छ
म त देख्छु अझ
तिमी त सर्वगुण सम्पन्न छाै
असम्भव तिम्रा लागि छँदै छैन
तर पनि
तिमीले अाफूलाई प्रयाेगनै गर्दैनाै
सँघर्ष के हाे थाहै छैन
भन्दा अन्यथा हाेला
तिमी जिउँदाे मुर्ती हाै !

तसर्थ तिमी
मन्दिरमा सजिनु अगावै
अरु जस्तै भएर हेर
फेर अाफ्नाे नराम्राे भेष
अनि हिड एक असल मार्ग
जहाँ
हजाराै मान्छेहरु सँघर्षरत छन् !

असाेज ०८

कबिता-"डुम"

 -साैगात गजमेर विश्वकर्मा

 म एक हिरालाल
 पहिचान कमैया
 थर डुम हाे !
 साहुकाे गाेडा थिचेर
 घरकाे अभाव टाल्ने
 म,
 सास्ति र दमन नभनेर कहिल्यै
 मैले मेरी छाेरीलाई पनि पठाकाे हुँ
 अभाव र भाेकाे पेट नरहाेस् भनेर
 साहुकाे हेरचार र स्याहार गर्न
 बर्षाैदेखि,
 यसरिनै चलाएकाे हुँ मैले
 अभावै-अभावमा मेराे झुपडी
 न मलाई भने जसरि भयाे
 न मैले साेचे जस्तै गर्न पाएँ
 सिर्फ लागरहे निरन्तर
 यहि शासककाे स्याहारमा.....!

 मेराे मज्बुरीमा,
 साहुकाे सन्तुष्टिमा,
 मेरी अन्जान छाेरीले
 गुमाउनु पर्याे नचहेरै पनि
 कल्कलाउदाे बैँस
 लुटाउनु पर्याे

गजल

गजल


अामा खोसीस,बाबा लगिस् ,लुटिस् तैले छानो पनि
अाफन्तीको खबर पाइन,अाधार भुटिस् सानो पनि

लालाबाला चिल्ला-विल्ला भाको तैले देख्दा-देख्दै
बोरा हुलिस महलभित्र ,दिइनस् सरकार मानो पनि

दैव तँलाइ सवाल हरेक गर्छन् घाइते मानव जातले
मजाक ठान्छन् किन यहाँ पिडीतको भक्कानो पनि ?

कविता - “राहदानीले लुटिएका मनहरू”

कविता

खै कसरी वोकलुँ ?

पाँच हजारको पासपोर्टमा बिकेको मैले

अमूल्य जिन्दगीको

दर्दनाक पिडाहरू

जाबो सिक्का भरीको सिगरेट च्यापेर…!

मुम्बइ हुँदै गल्फ छिर्ने चेलीहरू

बुर्काको पहिरनमा मुर्छिँदै

आफूलाइ पुर्याइ घरदेशसम्म

कठै….

कति हिक्का छोड्दा हुन् नेपाली ढाँचामा

दलाललाइ धारेहातले

थुक्दै-सराप्दै…!

पर्देश छिरेपछीका कमाइहरू

बासी रोटीको भरमा रहेर

भाउजूलाइ सुम्पिनाले धनविर दाइले

कुम्ल्याएर भाउजू अन्तै भाग्दा

पुर्पुरो समाउन विवश भए

धिक्कार्दै

समाज अनि कलियुगलाइ…!

कविता - होली

...होली !

तिमी किन आयौ फेरी

रातो बनेर

निलो भएर

पहेँलो बोकेर ,

यो मेरो रँगहिन जिवनमा ।
 तिमीलाइ थाहा हुनुपर्ने

आमाको सिउदो भर्खरै पुछिएको,
श्रिमतीबाट भर्खरै टाढिनु परेको,
अनिखाली-खाली भएर जिएको !
तर पनि किन आइरहन्छौ ?
मेरा छातीका आला घाउहरूमा
केही चिम्टी नुन
मलाइ अन्जान बनाएर
बिस्तारै छर्किन
र भन्न
कस्तो लाग्यो रँगीन होली ?

देश सादा भएको छ
राजधानी फिक्का भएको छ 
त्यो नहेरेर
तिमी सिर्फ मेरो झुपडीमा
रँगका पोकाहरू बोकेर
दुखाउन आइरहेछौ ।
तर होली ,,

एक मुक्तक

मुक्तक


यो हातले फूल समाएर प्रणयको सुरूवात गरेकी थियैा !
ठिक अ।जको एक साल अघि प्रेम प्रस्ताब राखेकी थियैा !
मलाइ त्यही दिनको यादले साह्रै काउकुदी लगाउछ प्रिये,
जुन दिन सँगै जिउने यावत कसम तिम्ले खाएकी थियैा !

-सैागात गजमेर मात्र

अनुरोध

नमस्कार सम्पुर्ण बिश्वकर्मा मित्र-बन्धुहरू प्रति !!! 

समाज देशको मुल आधार हो । जहाँ अनेक किसिमका मानिसको बसोबास रहेको हुन्छ । मुलत : बाहुन , क्षेत्री , राइ , लिम्बु , कामी , दमाइ र बिभिन्न जातका ब्यक्ति बस्ने थलो भनेर चिनिने समाज बास्तवमै जातियताको हिसाबमा छुवाछुत बाटनै अघि बढिरहेको छ । हुनत समाजनै बिकासको मुल साँचो भनेता पनि आजको यो २१औ सताब्दि सम्म आइ पुग्दा पनि खोल्न नसकेको अवस्था सर्व ब्यापक नै छ । देशका नेता भनौदा देखि लिएर समाजका प्रतिष्ठित भन्नेहरूमा पनि आजका दिन सम्म छुवाछुत रहित समाजको निर्माण गर्ने तर्फ कुनै चासो रहेको पाइदैन ता कि समाजलाइ छुवाछुत रहित बनाएर सुन्दर समाजको मुहार हेर्ने । भन्नेले त भन्दै आइ रहेका छन कि समाजमा शिक्षा चाहियो भनेर , मलाइ लाग्छ शिक्षा पनि समाजको छुवाछुत उन्मुलनमा लागि पर्नेछ र सबैमा उचित र समान्ताको शिक्षा दिएर सुन्दर समाजको निर्माणमा कार्यरत रहनेछ तर बिडम्बना शिक्षाले या भनैा सिकैारेनै उस्तो भएर होला समाज आजका दिन सम्म पनि उहि आधारमा रहेर पहिलेकै मान्यतालाइ बोकेर समाजलाइ उधोगति तर्फ धकेलिरहेको छ ।

लघुकथा-“पार्टि”

लघुकथा-“पार्टि”

रचना-सैागात गजमेर “मात्र”

गाउँमा जिल्लाका केन्द्रिय स्तरका नेताहरूले पार्टि भेला राखे । काँग्रेसको त्यो एतिहासिक जिल्ला भेलामा सम्पुर्ण पार्टिप्रेमी नागरिकको उपस्थिती रह्यो । वडाका केही मान्ने र नाम चलेका सदस्यहरूले आफ्नो गोजीको पैसा लगाएर कार्यक्रमलाइ अझ राम्रो बनाउनका लागी साथै आफुलाइ पछिल्ला दिनमा केही राहत मिल्छ भन्ने आशामा चिउरा र मासुको पनि ब्यवस्था गरे ।

सम्पुर्ण नागरिकलाइ आह्वान गरिएको उक्त भेलामा नेताहरूले भाषण गर्न थाले । सुन्दै नपत्याउने किसिमका भाषणहरू छाटिदै थिए नेताहरूबाट भने, कहिले भाषण सकिन्छ र मासु र चिउरा खान पाइन्छ भनेर नागरिकहरू अतालिएका थिए अर्कोतिर ।

लघुकथा-८

लघुकथा-“अप्ठ्यारो यात्रा”
रचना-सौगात गजमेर”मात्र”
गाउले बस ,,भनेको समयमा पनि नगुड्ने र कहिले के त कहिले के को समस्याले सताइरहने । धेरै जसो मानिसहरू उभिएर लामा लामा दुरीसम्मको यात्रा छिचोल्नु पर्ने हुनाले दिग्दारको त सिमै थिएन त्यहि माथी भाडाँ बर्तन,बाख्रा पाठा देखी लिएर अनेक सामान राखेर मान्छेको पाउ राख्ने ठाउ हुँदैन । हो त्यस्तै भाको थियो, म पनि झापाबाट ताप्लेजुङ सम्मकोयात्रा छिचोल्न निस्किदा । बसभित्र पस्नका लागी बल हुँने र बुद्धी हुनेले मात्र बस्ने ठाउँ भेट्छ भनेको थिए हो हरेछ । सरासर बस भित्र पसेर मैले बसको एक छेउमा जबरजस्ती हातको झोला राख्न सके त्यही पनि सात जनालाइ ठेलेर । खलासी भाइले ल है जाउ है जाउ भनेर यात्रुहरू बोलाउन लाग्यो म पनि त्यो भिडमा कहाँ बस्ने र कसरी पुग्ने होला भनेर सिटको खोजीमा लागे । अन्तिम सिटको भित्तापट्टी एक सिट खाली हो कि जस्तो लाग्यो र त्यतै तिर लागे >..नभन्दै रहेछ खाली र बसे । बस यात्रुहरू खादेर मास्तिर लम्कियो ,,,दिउसोको यात्रा ,चर्को घाम त्यही माथी बसको त्यस्तो भिड त्यो देखेर त बेकार यात्रा गर्न थालेछु जस्तो भान भो मनमा ।

लघुकथा-७

लघुकथा-“छोरी र पानी”
रचना-सौगात गजमेर”मात्र”,,,
आत्मिय मित्र अजय र भुवन एउटै कलेजमा पढ्ने मिलनसार र इमान्दार मित्रहरू थिए । गाउँ गुल्मीबाट राजधानी छिरेर आफ्नो शिक्षालाइ निरन्तर दिइरहेको अजय र चितवनबाट भविश्य कोर्न राजधानी पसेका भुवन त्यी दुइलाइ पढाइको मात्र चासो हुन्थ्यो आफ्नो गाउँको भन्दा पनि । अजयले अनि भुवनले आफ्नो गाउँको कुरा खुलेर यथार्त बताएकै थिएन्न एकले अर्कोलाइ । विदाको मौका छोपेर अजयले मित्र भुवनलाइ आफ्नो गाउँ घुमाउने निर्णय गर्यो र भन्यो- “जाउँ हाम्रो गाउँ घुम्न भुवन”भुवनले पनि सहमतीमै “हुन्छ” भनिदियो र गए दुवै अजयको गाउँ वा घर गुल्मी ।

लघुकथा-६

लघुकथा-“भित्री परिवर्तन”

रचना-सैागात गजमेर”मात्र”

सार्कि बाबै आइतबारे बजारको दिन सँधै इमान्दारका साथ हुन्छ भन्दै हिड्ने ,आमैले जे ल्याउनु भनेपनि त्यहि-त्यहि ल्याउने ,किन हो कुन्नी सुँगुरको मासु बोकेर ल्याउनु है हजुर भनेर नरम स्वरले भन्दा पनि निक्कै झर्किए”तँलाइ खालिस् सुगुरको मासु,म अब सक्दिन सुगुरको मासु किनेर तँलाइ खुवाउन” भन्दै निस्किए ।

लघुकथा-५

लघुकथा-“माघेसक्राती”

रचना-सौगात गजमेर”मात्र”

अनेक हर्ष र उल्लाहस बोकेको नाटक गरेर त्यो बर्ष पनि मेरो घरको मझेरी सम्म मकर सक्रान्तिले पाइला टेक्यो । माइ मेलामा जान भनेर हितेसी मित्रहरू मेरै नजिक बसेर कुरा गरेपछि ,,केटाकेटीको जात घरको परिस्थितीलाइ लात मारेर जिद्दिपनमा उभिएर आमालाइ कोट्याउन थाले सहमतीमा रूपैया थमाएर “लु जा” भन्नु हुन्छ भन्ने ठूलो आशमा ।

लघुकथा-४

लघुकथा-अमर प्रेम

रचना-सैागात गजमेर”मात्र”

सार्किनी आमैको असामयिक निधन भयो साठ्ठी बर्षको उमेरमा । सार्किनी आमै र बाबै एक अर्कालाइ बुढेसकालले अँगालो मार्दा समेत बहुत माया गर्थे । पाँच भाइ छोरा र एक बहिनी छोरी जन्माएर छोरीको विहेदान गरी दिएर अनि छोराहरू पनि आ-आफ्नै मानो खान छुट्टीएर बाँच्न थालेका थिए सार्किनी आमैको मृत्युको समयसम्म ।

सार्कि बाबै हिन्दु धर्म अनुसार स्वत राँडो भएर जिउनु पर्ने भो भने छोराहरू आमा विहीन टुहुरा हुनु पर्यो । जिउनेक्रममा एक अर्कालाइ मायाँ गर्नुको साथै खुब सहयोग पनि गर्थे यो तेरो काम र यो मेरो काम नभनी । आमैले अन्तिम सास निखारेर सँसारबाट विदा भएपछि सँस्कार अनुसारको रित पुर्याएर काजक्रिया गर्ने निर्णय भो । बाबै आमैलाइ तुलसीछेउमा तेर्सयाएर राख्दा प्राणनै त्याग हुनेगरी डाको छोडेर रोए तर उनले रूनु मात्र पर्यो जो हुनु भै सकेपछी । आमैलाइ उठाएर लगेर अग्नी दिए र फर्किए सबैजना ।

तेह्र दिने काम सुरू भयो, दिनहरू वित्दै गए

लघुकथा-३

लघुकथा-तिल्हरी
रचना-सौगात गजमेर “मात्र”
“आज त्यस्की श्रिमतीले लगाएको तिल्हरी खोसेर भएपनि म मेरो ॠण जसरी असुल गरेरै छाड्छु ।“
छानामाथी सिउरीएको चिल्लो लौरो झिक्दै आक्रोसमा घरको नोकर मानविरलाइ लिएर सरदार बाबै लाग्छन् हर्कमायाको घरतिर…।
पाखोबारी देखाइ जाँडखान भनेर दिनहू पैसामाग्दै सरदार बाबैसँग रक्सि खाने कुलमान हराएको पनि आजको दिनसम्म एक दशकनै पार भैसकेको छ । जड्याहा पति द्वन्द कालमा हराएपछि लालावाला गिट्टी कुटेर पाल्दै बसेकी हर्कमाया पति छँदाका क्षणहरू दिनहू आँखाका डिलसम्म ल्याएर बगाउन छोडेकी छैन्न ।सानैमा टुहुराझै भएका दुइ सन्तानलाइ हर्कमायाले आजसम्म त जेनतेन पालेकै छिन अबका पछिल्ला दिनमा कसरी पालिनुपर्ने हो यकिन छैन हर्कमायालाइ ।
कुलमानले जाँडखान भनेर लगेको छब्बिस हजार रूपैयाले ब्याज जन्माएर निक्कै भएको छ जुन तिर्ने सामर्थ्य हर्कमायामा छँदै छैन । विबाह हुँदा पतिले दिएको एक तोलाको तिल्हरी पछिल्लो ताका जाँड खाएर आइ सँयौ पटक पतिले “ले त्यो मैले दिएको तिल्हरी “ भनि झम्टिदा समेत बरू पिटाइ खाएर साचेर राखेकी छिन अहिलेसम्म ।
साउको ब्याज अनि ब्याजको पनि स्याज भएर निक्कै भएको सरदार बाबैको पैसो लिन सरदार बाबै दैलोसम्म आइपुग्छन् ।
“हर्कमाया , ए हर्कमाया बाहिर निस्की त ?”
भाँडामा पानी तात्यो अब त भनेर कनिका जाउलो पकाउन खन्याउनै लागेकी हर्कमाया सरदार बाबैको आक्रोशपुर्ण कुरो सुनेर हतारहतार बाहिर निस्कन्छिन ।

गजल र तस्विर

यी नजरहरू बन्द गराएर !
समय गयो मलाइ रूवाएर !

रहर होइन माग्नु भिखारीको,
पशुपतिमा दिनभरी अ।एर !

लघुकथा-२

लघुकथा-“दुषित मन”
रचना-सौगात गजमेर “मात्र”

गाँउको दाजु विदेश गएपछि हर्केले भाउजूमाथी गिद्धे नजर लगाउँछ । एक सन्तानकी आमा मनकला युगले २१ सताब्दी पार गरेपनि परिवर्तनबाट पन्छिएकी सोझी थिइन जसको फाइदा लुट्न हर्के दाजु विदेश गएपछि विस्तारै नजिकिदै जान्छ । कहिँकतै भेटिहाले पनि बोल्ने,अनि बोल्न थालेपछि एकोहोरो शरिरतिर नियाल्न थाल्ने गर्छ जस्ले गर्दा मनकला रिसाउँथिन तर केही रिस पोख्न नसकेर चुप लाग्थिन । हर्केले हुन त अहिलेको जवानासँग तुलना गरेर त्यस्तो सोचेको होला तर थिइन्न मनकला त्यस्ती जस्तो हर्केले सोच्दथ्यो । यसरी सदैव जिस्काउने निहुमा जथाभावी बोलेको सुनेर हर्केकै साथि नकूलले भनेछ”-हेर हर्के यो गाउँ हाम्रो हो यहाका सबै मानिस हाम्रो परिवार भित्रका झै हुन तसर्थ दाजु विदेश गएका छन भन्दैमा यसरी भाउजुलाइ यसरी दुख नदे भन्दा जवाफमा उल्टै गाली गर्छ।“ त्यो कुरा मन मष्तिस्कमा राखेर झुटो प्रेमको नाटक गर्न थाल्छ नकूलले हर्केकी बहिनी माथी ।

एकदिन पधेरोमा भाउजु मनकलालाइ जिस्काउदै गरेको अवस्थामा हर्केले आफ्नी बहिनी मिनालाइ नकूलसँग तल्तिर बारीमा बात मार्दै गरेको देख्छ र...

लघुकथा-१

लघुकथा – “भित्री ईमान”

रचना- सौगात गजमेर "मात्र"

बजारकै दिन अजयसँग भेट भो । पहिलेझै सुटबुटमा झल्किएर आऐको धनिको सन्तान अजयलाई देखेपछि गफ गर्न मन लाग्यो र बोलाए । हुन त उ कहाँ धनि- म कता जेहेन्दार ।  सम्पति र पोसाककै हिसाबले त उ र ममा आकाश धर्तिकै अन्तर ! अजय सामु पुगी -" के हो यार यतिका दिन पछि भेट भो कहाँ गएका थियौ हँ ?, फेरी लोक सेवा पनि पास गर्यौ सुन्छु पार्टि त खुवाउछौ होला नि ? " झिँगाको बोसो झिक्नेलाई ब्यर्थैको सवाल सोधे । " धत् पार्टि जावो खुवाउदिन होला त ! बरु हिड् जाउ होटलतिर ?" मलाई पनि अचम्मै लाग्यो "हैन यसले खुवाउला त पार्टि ?"मनमनै हास्दै लागे--- होटलमा पुगेर दुवै जनाले खायौ दुई-चार सय जतिको । खाएर उठ्ने बेलामा थोत्रो पर्स झिक्दै- "ओहो यार ! पैसा त खुद्रानै रहेनछ यार बरु यसो गर न यार –“अहिले दिँदै गर पछि मिलाउला नि म !" यति भन्नासाथै उसलाई अर्को साथिले बोलायो र गयो । मैले पैसा तिरिदिए ।

गज़ल

कति सपना -सपनामै सिमीत, हुनुपरेको छ !
धेरै विपना धरातलमा घुलित,हुनुपरेको छ !

दैलोबाट निस्किएपछि एक सफल परदेशीले,
बाँचेर फर्किन समेत सम्भावित,हुनुपरेको छ !

देशका कुलङ्गारहरूले जोक ठान्दा राजनिती,
सोझा जन्ता जितमा विपरित,हुनुपरेको छ !

गुलाफकै सँरक्षणमा अनेक बेदना सहेर पनि,
काँडाहरूले नजर सामु अनुचित,हुनुपरेको छ !

फसाउनका लागि 'मात्र'अन्जान बनेर अचेल,
आफन्तहरू मेरो सामु मोहित,हुनुपरेको छ !

एक गजल

एक गजल